Zwolnienie lekarskie w ciąży - ile płatne i jak długo można na nim być?

Zwolnienia lekarskie podczas trwania ciąży oraz kwestie związane z urlopem macierzyńskim bardzo często są swego rodzaju tajemnicą do momentu, w którym to nam samym nie przychodzi stanąć przed tymi kwestiami i dopóki sami nie potrzebujemy z nich skorzystać. Na szczęście kwestie związane z przyznawaniem L4 za ciążę są regulowane prawem – są one zatem klarownie opisane i jednolite w każdym przypadku (w zależności od rodzaju umowy). W naszym artykule przybliżymy podstawowe kwestie związane ze zwolnieniem lekarskim za okres ciąży – czy każdemu ono przysługuje? Czy sama ciąża jest podstawą, aby takowe zwolnienie uzyskać? Ile płatne jest takie zwolnienie i jak dług można na nim przebywać?

Zwolnienie lekarskie a prawo

Zwolnienie lekarskie, potocznie określane jako L4 (które wzięło się od dawnego oznaczenia na formularzu uprawniającym do zwolnienia), to oficjalny dokument potwierdzający niedyspozycję pracownika uniemożliwiającą mu pełnienie obowiązków zawodowych. Takie zwolnienie wystawić może jedynie lekarz i zawierać musi zarówno jego podpis, jak i pieczątkę.
Wszystkie zasady związane z wystawianiem zwolnień lekarskich określone są prawem i regulowane są przez Kodeks Pracy. Wysokość przyznawanego zasiłku chorobowego zależna jest od długości zatrudnienia oraz średniej zarobków z ostatnich 12 miesięcy pracy.

Jak uzyskać L4? Podstawa do uzyskania zwolnienia lekarskiego

Zwolnienie lekarskie może zostać wystawione jedynie na podstawie postawionej przez lekarza diagnozy. Trzeba zatem zgłosić się do lekarza – można zrobić to osobiście w przychodni lub poprzez telewizytę (w tym przypadku jednak lekarz ma prawo do wezwania pacjenta na wizytę stacjonarną). Lekarz na podstawie przeprowadzonego wywiadu z pacjentem, jego samopoczucia, oceny stanu zdrowia oraz wyników badań stwierdza zasadność co do wystawienia zwolnienia chorobowego.
Podstawą do uzyskania L4 jest każdy stan chorobowy, który uniemożliwia pełnienie obowiązków zawodowych: choroba fizyczna, choroba psychiczna, choroba chroniczna, uraz, okres po operacji czy ciąża.

L4 w ciąży – komu przysługuje?

Mówi się, że ciąża to nie choroba, a jednak w wielu przypadkach ciąża wiąże się z wieloma jej następstwami, które uniemożliwiają kobiecie codzienne funkcjonowanie. Taki stan rzeczy może spowodować, że ciężarna kobieta nie będzie w stanie pełnić obowiązków zawodowych.

• Oczywiście absolutną podstawą do uzyskania zwolnienia lekarskiego na okres ciąży jest bycie ubezpieczonym – dzięki temu kobiecie, która w ciąży chce się ubiegać o L4, przysługuje prawo do zasiłku chorobowego.
• Również w przypadku zmiany miejsca pracy, jeśli kobieta była ubezpieczona podczas pracy na poprzednim stanowisku i wciąż jest po przejściu na nowe, może w dowolnym momencie iść na L4.
• Nie oznacza to jednak, że podstawą do wystawienia takiego zwolnienia jest ciąża sama w sobie. Tak naprawdę to przede wszystkim uciążliwe dolegliwości odczuwane w ciąży, które utrudniają funkcjonowanie, stanowią dopiero jakąkolwiek podstawę do pójścia na zwolnienie lekarskie. Lekarz może zadecydować o wypisaniu L4 dla ciężarnej kobiety, kiedy ciąża jest zagrożona, istnieje ryzyko poronienia lub gdy kobieta wykonuje pracę obciążającą psychicznie bądź fizycznie.
• Nie można jednak iść na L4, jeśli dopiero rozpoczęliśmy pracę i zaczęliśmy odprowadzać składki. Prawo do zwolnienia chorobowego nabywane jest dopiero po upływie 30 dni nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego. Oznacza to, że dopiero po miesiącu odprowadzania składek ciężarna kobieta może przejść na zwolnienie lekarskie. Należy w tym miejscu zaznaczyć, że jeżeli w odprowadzaniu składek zdrowotnych nastąpiła przerwa, to o ile nie przekroczyła ona 30 dni, również wlicza się na poczet okresu odprowadzania składek.

Zwolnienie w ciąży ile miesięcy – maksymalny czas trwania L4 bez ciąży i w ciąży

Maksymalny czas trwania zwolnienia lekarskiego ustanowiony jest prawnie w Kodeksie Pracy. Takiego zwolnienia nie można przedłużać w nieskończoność. Decyzja co do czasu jego trwania należy przede wszystkim do lekarza, który zwolnienie to wystawia – czas trwania L4 zależy przede wszystkim od wyników badań, samopoczucia pacjenta i charakteru wykonywanej pracy.
Prawo polskie zezwala na wystawienie zwolnienia na czas trwania maksymalnie do 182 dni w roku kalendarzowym w przypadku zwykłych stanów chorobowych. Jeśli jednak dochodzi do sytuacji wyjątkowych, czas ten może zostać wydłużony do łącznej liczby 270 dni w roku kalendarzowym. Tymi wyjątkowymi sytuacjami są: choroba przewlekła oraz ciąża.
Oznacza to zatem, że czas trwania L4 w ciąży może wynosić maksymalnie 270 dni, czyli 9 miesięcy – zwolnienie lekarskie może zatem pokryć cały okres ciąży.
Należy dodać, że jeśli pracownik nawet po tym czasie potrzebuje przedłużenia zwolnienia lekarskiego, a taką sytuacją w przypadku ciężarnej kobiety mogą być na przykład powikłania poporodowe, może on uzyskać świadczenie rehabilitacyjne. Jeśli czas niedyspozycji jest dłuższy niż 12 miesięcy od dnia przyznania takiego świadczenia – przysługuje prawo do starania się o rentę.

Ile płatne jest L4 w ciąży?

Chociaż pracownikom przysługuje zasiłek w wysokości jedynie 80% pensji, to ciężarnej pracownicy, która przebywa na zwolnieniu lekarskim, wypłacane jest 100% jej średniego miesięcznego wynagrodzenia.
Żeby obliczyć wysokość tego wynagrodzenia, należy zwrócić uwagę na swoje średnie (przeciętne) wynagrodzenie wypłacone za okres ostatnich 12 miesięcy.
W przypadku okresu pracy pracownicy krótszego niż rok, pod uwagę brane są przepracowane pełne miesiące kalendarzowe – z nich wylicza się średnie miesięczne wynagrodzenia. Do średniego wynagrodzenia wliczane są też remie oraz wynagrodzenia za pracę w wymiarze nadgodzin.

Kto płaci za L4 w ciąży?

Wynagrodzenie chorobowe, które przysługuje w pierwszych 33 dniach niezdolności do pracy pracownika (również w przypadku ciężarnej pracownicy), wypłacane jest przez pracodawcę. Dopiero po upływie tego czasu wynagrodzenie to określa się mianem zasiłku chorobowego, a jego wypłacaniem zajmuje się ZUS.
W przypadku pracy na umowie zleceniu odpowiedzialność za wypłatę zasiłku przejmuje ZUS na cały okres niezdolności do pracy.

Kiedy ZUS wypłaca zwolnienie lekarskie za okres ciąży?

Po upływie 33 dni pobierania wynagrodzenia chorobowego od pracodawcy, obowiązek wypłacania pracownikowi chorobowego przechodzi na ZUS. Wtedy mówimy o zasiłku chorobowym – który powinien zostać wypłacony niezwłocznie w przypadku zwolnienia lekarskiego z powodu ciąży. W rzeczywistości oznacza to jednak, że termin ten nie powinien przekroczyć 30 dni od daty złożenia dokumentów niezbędnych do uzyskania uprawnienia do zasiłku chorobowego.

Czy L4 w ciąży może być podstawą do zerwania umowy o pracę przez pracodawcę?

Nie. Pracodawca nie ma prawa rozwiązać umowy o pracę, która przysługuje na czas nieokreślony lub na czas określony dłuższy niż okres ciąży – ani podczas ciąży pracownicy, ani w trakcie trwania jej urlopu macierzyńskiego. Jest to kwestia określona prawnie.
Nie dotyczy to jednak umów zawartych na okres próbny, który nie przekracza jednego miesiąca bądź umów o pracę na zastępstwo.
Niestety nawet obecnie bardzo często zdarza się, że pracodawca rozwiązuje umowę niedługo po powrocie pracownicy z urlopu macierzyńskiego, podając jednak za oficjalny powód zwolnienia inny niż niedyspozycja spowodowana ciążą.